1. Tembung (leksikon) bahasa Jawa
a. Ngoko
b. Krama
c. Madya
d. Krama
inggil
2. Ragam Bahasa Jawa
a. Ngoko
lugu
b. Ngoko
alus
c. Krama
lugu
d. Krama
alus
Tembung Ngoko
Tidak semua tembung ngoko memiliki tembung krama inggil
Ngoko |
Krama |
Krama Inggil |
Bahasa
Indonesia |
bupati |
- |
- |
bupati |
sinau |
- |
- |
belajar |
apik |
sae |
- |
bagus |
ora |
mboten |
- |
tidak |
omah |
griya |
dalem |
rumah |
nonton |
ningali |
mriksani |
melihat |
rambut |
- |
rikma |
rambut |
kuping |
- |
talingan |
telinga |
Tembung Kromo
Ada 2 jenis
1. Krama baku :berdasarkan tata bahasa yang benar
2. Krama desa : biasanya digunakan oleh orang yang tinggal dipedesaan dan tidak
mengetahui tata bahasa yang benar
Ngoko |
Krama |
Krama Desa |
Sesuk |
benjing |
benjang |
dhuwit |
arta |
yatra |
Esuk |
enjing |
enjang |
Jeneng |
nama |
nami |
Kabeh |
sedaya |
sedanten |
Mangan |
nedha |
Nedhi |
Percaya |
pitados |
Percados |
sepisan |
sepisan |
sepindhah |
Sida |
estu |
siyos |
Terus |
lajeng |
teras |
tuwa |
sepuh |
sepah |
Udan |
jawah |
jaweh |
Wedi |
ajrih |
wedos |
bali |
wangsul |
bangsul |
siji |
setunggal |
setunggil |
takon |
taken |
tangled |
Tembung
Madya
Artinya tengah,diantara ngoko dan krama. Biasanya digunakan dalam s
ituasi informal (tidak resmi).
Ciri-cirinya kata yang dicupakan tidak genap (hanya sebagian) saja,
misalnya kata sampun diucapkan
pun, kata menapa diucapka nopo
Ngoko |
Krama |
Madya |
akeh |
kathah |
okeh |
ana |
wonten |
onten |
apa |
menapa |
napa |
arep |
badhe |
ajeng |
biyen |
rumiyin |
riyin |
iki |
menika |
niki |
iku |
menika |
nika |
isih |
taksih |
tesih |
iya |
inggih |
enggih |
kepriye |
kadospundi |
kepripun |
menyang |
dhateng |
teng |
wis |
sampun |
empun |
kanggo |
kangge |
ngge |
saka |
saking |
king |
akon |
aken |
ken |
mung |
namung |
naming |
wae |
kemawon |
mawon |
Tembung Krama Inggil
Dibagi menjadi 2
kelompok
1. Krama inggil: tembung yang untuk memberikan penghormatan kepada
lawan bicara dengan jalan meninggika lawan bicara. Hanya dapat digunakan
untu orang lain baik yang diajak bicara maupu yang dibicarakan.
2. Krama andhap:kata yang digunakan untuk memberikan penghormatan kepada
lawan bicara dengan cara merendahkan diri (Poedjasoedarm, 1979:29)
Ngoko |
Krama Andhap |
Krama |
Krama Inggil |
menehi |
nyaosi, ngaturi |
nyukani |
maringi |
kandha |
matur |
criyos |
ngendika |
takon |
nyuwun priksa |
taken |
paring priksa |
melu |
dherek |
tumut |
- |
mlaku |
- |
mlampah |
tindak |
lunga |
- |
kesah |
tindak |
Penanda Morfologis
Afiks
1.1. Afiks Penanda Leksikon ngoko
a. perfiks di-
b. sufiks –e (-ne)
c. sufiks –ake/-ke (-kake)
1.2. Afiks penanda leksikon krama
a. perfiks dipun-
b. sufiks –ipun (-nipun)
c. sufiks -aken